TẠI SAO CAO TỐC 34.000 TỶ LẠI CÓ THỂ ĐƯỢC NGHIỆM THU?

Trước vấn đề nhức nhói được phát hiện và gây xôn xao dư luận trong những ngày qua về chất lượng đường cao tốc 34.000 tỷ không được đảm bảo. Câu hỏi lớn được đặt ra là tại sao công trình này vẫn trót lọt cửa nghiệm thu khi vẫn còn nhiều sai phạm về chất lượng?

Tuyến cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi khi chưa thông xe.

Bất kỳ công trình lớn nào, nhà ở, cao ốc hay đường sá khi tiến hành thiết kế, các kỹ sư đều phải tính đến những tiêu chuẩn, những yêu cầu tối thiểu về tác động thời tiết, lực tác động, và những yếu tố địa chấn, thời tiết như nắng nóng, ngập nước, mưa bão, động đất,....và đặc biệt, với công trình là đường thì yếu tố cấp đường, và lực tác động từ trọng tải xe là vấn đề đầu tiên phải tính đến,...Vậy liệu lý do mà ông Nguyễn Tiến Thành, Giám đốc ban quản lý dự án khẳng định” Tất cả nhà thầu được chọn để thi công cao tốc đều có uy tín. Còn việc hư hỏng là do mưa to, xe quá tải đi vào cao tốc” có chấp nhận được không?

Chắp vá là khuyến khích tiếp tục sai phạm

Ở những công trình bình thường đã cần phải theo dõi và yêu cầu cao về bản vẽ thiết kế, chất lượng nguyên liệu....đối với đường cao tốc có vốn đầu tư hàng nghìn tỷ càng phải đòi hỏi tiêu chuẩn cao hơn về chất lượng nguyên liệu, công nghệ thi công nền mặt đường, hiệu quả trong quá trình khai thác,....

Đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi được khánh thành đưa vào hoạt động vào đầu tháng 9/2018, chỉ hơn 1 tháng kể từ ngày chính thức đưa vào sử dụng, mặt đường đã có hiện tượng hư hỏng trầm trọng. Nguyên nhân có thể là do thành phần hỗn hợp nhựa chưa đạt yêu cầu, mặt đường thiếu ổn định và quá trình thi công không đảm bảo chất lượng,...

Sau khi những vết nứt, “ổ gà” được nhiều đơn vị phát hiện, biện pháp khắc phục được nhà thầu áp dụng là “ thảm lại” lớp trên bề mặt vị trí hư hỏng. Phương án này chỉ là chữa cháy, mang tính chất tạm bợ, chắp vá. Và chỉ sau một trận mưa lớn, nhiều điểm dặm vá đã bị bong tróc, có thể dùng tay không cạo gỡ lên từng mảng và hiện trạng hư hỏng ban đầu trở lại.

Thẳng thắng nhận định, phương pháp xử lý chắp vá mang tính chất đối phó, vá lại mảnh áo rách, xem thường tính mạng người đi đường. Vì vậy, để không tốn chi phí duy tu, sửa chữa hoặc nâng cấp lại, cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi cần được khắc phục triệt để các hư hỏng theo quy định, dù tốn kém nhưng đảm bảo chất lượng, an toàn.

Cụ thể, cần tiến hành khoan kiểm tra các chỉ tiêu cơ, lý, hóa của vật liệu được sử dụng, thành phần bê tông nhựa đã đạt chuẩn chưa? Yêu cầu nhà thầu phải tiến hành tháo bỏ kết cấu chưa đạt chuẩn để làm lại hoàn toàn, đảm bảo kết cấu chắc chắn, thông số kỹ thuật thi công thực tế đúng theo thiết kế ban đầu, thực hiện đúng quy trình thi công.

Đừng đối phó bằng cách chấp vá lỗ hỏng, phương án này chỉ làm xấu mỹ quan, gây mất an toàn giao thông, đồng thời khuyến khích cho các đơn vị làm trái tiếp tục sai phạm, lặp lại điệp khúc đường làm xong lại sửa - hỏng - sửa.

Chỉ sau 1 tháng thông xe, đường đã chi chít ổ gà.

Tại sao điệp khúc sửa - hỏng - sửa vẫn tiếp diễn?

Về nguyên tắc, bất cứ dự án giao thông nào cũng phải khảo sát và giám sát xuyên suốt trong quá trình thực hiện, lập đầy đủ hồ sơ. Thiết kế phải tuân thủ tiêu chuẩn, quy trình, quy phạm chuyên ngành mới được cấp thẩm quyền phê duyệt.

Trước khi đưa vào triển khai xây dựng, phải lập tất cả các phương án thi công, đề cương giám sát, kiểm tra máy móc, thiết bị thí nghiệm các kết cấu, vật liệu và chọn phương án có kết quả đáp ứng yêu cầu...Vậy, đối với công trình cao tốc 34.000 tỷ thì sai sót ở giai đoạn nào???? Thiết kế, phê duyệt phương án hay thi công, giám sát, nghiệm thu?

Công nhân sửa lại đoạn hư hỏng

Một nghi vấn được đặt ra, phải chăng trong quá trình xây dựng công trình, đã xuất hiện sự cả nể và “ thông cảm” giữa chủ đầu tư, giám sát và đơn vị thi công? Khi bỏ qua những sai phạm nhỏ, những sơ xuất rất nhỏ cũng khiến chất lượng giảm suất, chất lượng không được đảm bảo, nhanh chóng hư hỏng.

Một công trình thi công kém chất lượng không chỉ lãng phí ngân sách, gây bất an cho người đi đường, dư luận bức xúc mà còn là sai phạm lương tâm nghề nghiệp. Dù trong quy định pháp luật đã có sẵn những biện pháp xử phạt đối với đơn vị sai phạm, chứng cứ rõ ràng nhưng hiếm thấy đơn vị hay cá nhân nào chịu trách nhiệm. Đây chính là nguyên nhân tình trạng làm xong lại “ sửa – hỏng - sửa “ trở thành điệp khúc không điểm kết.

Không thể trong chờ ý thức tự giác!

Xuất phát từ cách quản lý, điều hành tùy tiện, không quy tắc và bao che sai phạm, không làm rõ nguyên nhân và khắc phục ngay ở một số nơi đã tạo ra phản ứng tiêu cực, mất niềm tin với không ít người thực thi công vụ.

Trong ngành xây dựng, chất lượng công trình được đưa lên hàng đầu. Muốn vậy, công tác quản lý phải xuyên suốt, liên tục và có tính hệ thống, không thể trông chờ vào sự tự giác của các bên liên quan.

Cao tốc 34.000 tỷ sau vá, tay không vẫn bóc được nhựa.

Đấu thầu là yếu tố quan trọng, tạo sự cạnh tranh công bằng, đem lại hiệu quả thực hiện đầu tư, thi công xây dựng. Để chọn được nhà thầu tốt nhất phải thực hiện cạnh tranh công bằng, không thể có tình trạng “ phe cánh” hay “ thân hữu” diễn kịch. Khâu tổ chức phải minh bạch, chi tiết trong thực hiện, có cơ chế kiểm tra chéo, xử lý kịp thời khi có khiếu nại về tiêu cực trong đấu thầu. Cần công tâm, phạt nặng hay khởi tố tùy mức độ sai phạm, hoặc loại vĩnh viễn các nhà thầu khi bị phát hiện” quan hệ móc nối”, chạy chọt để nhận thầu.

Đồng thời, quá trình thi công, cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ chất lượng, giá trị thực mà nhà thầu đã bỏ qua khi thi công. Các cơ quan quản lý nhà nước nên có biện pháp kiểm soát được sự tuân thủ pháp luật và trình tự thi công, đảm bảo chất lượng, khối lượng, tiến độ và giá trị công trình.

Yếu tố pháp luật cần được áp dụng, thực thi nghiêm minh, khoa học, công bằng, chuyên nghiệp,...đúng người, đúng tội,....Cần thể hiện ý thức tuân thủ pháp luật từ trên xuống dưới và không chấp nhận mọi hình thức dung túng, bao che các sai phạm.